Ζαρνάτα

Ονομασία της περιοχής Βαρούσι στη Μάνη, όπου βρίσκεται το φρούριο της Ζ. Πρόκειται για υστεροβυζαντινό οικοδόμημα, που χτίστηκε με εντολή του βεζίρη Αχμέτ Κιουπρουλή, το 1670. Το φρούριο, τα σχέδια του οποίου είχε εκπονήσει ο Κορονέλι, διέθετε αμυντικούς πύργους (2 στρογγυλούς και 4 τετράγωνους), πύλες και περιφερειακό τείχος ύψους 10 μ. και πάχους 1 μ. Η εγκατάσταση τουρκικής φρουράς, το 1671, από τον Αχμέτ Κιουπρουλή προκάλεσε την αντίδραση των Μανιατών, οι οποίοι είχαν δεχτεί την ίδρυση του φρουρίου με τον όρο ότι θα χρησίμευε για την προστασία του εμπορίου τους, και την παρέμβαση του συμμάχου τους Φραγκίσκου Μοροζίνι, που κατόρθωσε με τη βοήθειά τους να εκδιώξει τους Τούρκους και να τοποθετήσει φρουρά 250 αντρών με διοικητή τον Φρ. Τιέπολο. Επί ενετοκρατίας, η Ζ. αποτέλεσε μαζί με την Ανδρούβιστα και τον Ζυγό μία από τις πέντε επαρχίες της Λακωνίας. Μετά το 1776, με την εφαρμογή του συστήματος της αυτοδιοίκησης από τον τοπικό μπέη, το κάστρο πέρασε στην κατοχή των Μανιατών. Εκείνοι έχτισαν στον χώρο του ναού του Αγίου Νικολάου, που είχε ανεγερθεί παλιότερα, τον ναό της Ζωοδόχου Πηγής.